اطلاعات در مورد تقویم هجری شمسی

تقويم هجري شمسي:

تقويمي كه ما از آن استفاده مي‌كنيم، يكي از دقيقترين و مناسبترين تقويم‌هاي جهان است، اما متاسفانه فقط اندكي از ما آن را به خوبي مي‌شناسيم و تاريخچه به وجود آمدن آن را مي‌دانيم. براي مثال، برخلاف تصور عموم، تقويمي كه امروز از آن استفاده مي‌كنيم، قدمت ۱۳۸۶ ساله ندارد، بلكه در همين دو قرن اخير تدوين شده است. ابتدا با مفهوم سال شمسي حقيقي آشنا شويد.

سال شمسي حقيقي:

مدت زمان بين دو عبور متوالي مركز خورشيد از نقطه اعتدال بهاري است و مدت متوسط آن در ساعت ۱۲ زيجي تاريخ صِفر ژانويه ۱۹۰۰ ميلادي، ۲۴۲۱۹۸۷۸/۳۶۵ شبانه‌روز يا معادل ۳۶۵ شبانه‌روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقيقه و ۹۷/۴۵ ثانيه حساب شده است ، مدت متوسط سال شمسي حقيقي، ثابت نيست و سالانه معادل ۰۰۰۰۰۰۰۶۱۴/۰ شبانه‌روز يا ۰۰۵۳۰/۰ ثانيه از مدت متوسط سال شمسي حقيقي كاسته مي‌شود.

تقويم هجري شمسي بُرجي:

اولين بار عبارت « هجري شمسي» در تقويم رسمي سال ۴-۱۳۰۳ هجري قمري آمد. اين تقويم را عبدالغفارخان نجم الدوله ( ۱۲۵۹ – ۱۳۲۶ ق) استخراج كرده بود كه در بالاي صفحات آن براي نخستين بار عبارت سال هجري شمسي ۱۲۶۵ به چشم مي آيد. البته عبدالغفارخان نجم الدوله در سالهاي بعد و در تقويم هاي آن روزگار كه به صورت دفترچه اي منتشر مي شد، ستون جديدي براي روزها و دوازده برج حَمَل، ثور، … و حوت، به طور مرتب درج مي كرد و بدين ترتيب وي براي اولين بار تقويمي را اختراع و ابداع كرد كه امروزه به نام «تقويم هجري شمسي بُرجي» معروف شده است. تا قبل از اين تاريخ، تقويمي كه اساس آن شمسي و مبداء آن هجرت حضرت محمد(ص) از مكّه به مدينه باشد، در ايران رايج نبوده است. ( صياد ۱۳۷۵، ص ۱۱۱)

مبداء تقویم هجری شمسی:

مبدا تقويم هجري شمسي بُرجي، اول بهار سال شمسي است كه در آن هجرت حضرت محمد(ص) از مكّه به مدينه اتفاق افتاده است. اين مبداء مطابق روز جمعه ۱۹ مارس ۶۲۲ ميلادي(يولياني) است. آغاز يا لحظه تحويل سال، (لحظه عبور مركز خورشيد از نقطة اعتدال بهاري نيمكره شمالي) دقيقاً با محاسبات نجومي تعيين مي‌شود. به اين جهت، اولين روز سال هميشه بر روز اول بهار منطبق است. اين سال از لحاظ استفاده در زندگي روزمره، شامل ۳۶۵ شبانه‌روز در سال كبيسه است. نام ماههاي اين تقويم(برجها)، به ترتيب همنام با دوازده صورت فلكي قديمي منطقه‌البروج است.(جدول ۱) تعداد شبانه‌روز هر برج برابر با مدت حركت مركز خورشيد در همان برج كه به علت حركت ظاهري غيريكنواخت مركز خورشيد روي مدارش از ۲۹ تا ۳۲ شبانه‌روز تغيير مي‌كند. در ضمن اين امكان وجود داشت كه تعداد شبانه‌روز‌‌هاي هر يك از بروج از سالي به سال ديگر تغيير كند.

نوروز (اولِ حَمَل) و كبيسه‌هاي تقويم هجري شمسي برجي از طريق محاسبه لحظه تحويل سال و مقايسه آن با لحظه ظهر حقيقي تعيين مي‌شود. سال كبيسه هر چهار و گاهي هر پنج سال يكبار اتفاق مي‌افتد. دوره دوم مجلس شوراي ملي ايران در ماده ۳ قانون محاسبات عمومي، مصوب ۲۱ صفر ۱۳۲۹ مطابق ۲ حوت ۱۲۸۹، تقويم هجري شمسي بُرجي را به عنوان مقياس رسمي زمان در محاسبات دولتي پذيرفت(صياد ۱۳۷۳، ص ۲۹).

تقويم هجري شمسي

تقويم هجري شمسي كه هم اكنون تقويم رسمي كشور است،ازهر لحاظ به جز در نام و تعداد شبانه روزهاي ماهها همانند تقويم هجري شمسي بُرجي است. نام ماههاي تقويم هجري شمسي ريشه اوستايي دارند: «دي» يكي از القاب اهورامزدا و نام ۱۱ ماه بقيه، اسامي فرشتگان و ياوران اهورامزدا است.

ماههاي فروردين تا شهريور ۳۱ شبانه روز ، ماههاي مهر تا بهمن ۳۰ شبانه روز و ماه اسفند در سالهاي عادي ۲۹ و در سالهاي كبيسه ۳۰ شبانه روز است. نوروز(اول فروردين) و كبيسه‌هاي تقويم هجري شمسي از طريق قاعده نوروز تحويلي- محاسبه لحظه تحويل سال و مقايسه آن با لحظه ظهر حقيقي را براي نصف النهار رسمي ايران- تعيين مي‌شود. طول جغرافيايي نصف النهار رسمي ايران ۵/۵۲ درجه شرقي است. در اينجا يكي از دو حالت زير ممكن است اتفاق بيفتد:

• الف- اگر لحظه تحويل سال، بين بعد از ظهر سيصد و شصت و پنجمين و قبل از ظهر سيصد و شصت و ششمين روز سال واقع شود، سيصد و شصت و ششمين روز سال را نوروز، و سال تمام شده را عادي به حساب مي‌آورند
• ب- اگر لحظه تحويل سال، در بعد از ظهر سيصد و شصت و ششمين روز سال واقع شود، سيصد و شصت و هفتمين روز سال را نوروز، و سال تمام شده را كبيسه به حساب مي‌آورند. (صياد ۱۳۷۳، ص ۳۰)

بررسيهاي انجام شده نشان مي‌دهد كه كبيسه‌هاي تقويم هجري شمسي تثبيت شده نيستند و به صورت هر چهار و گاهي هر پنج سال يكبار اتفاق مي‌افتند(براي اطلاع از نظرات مختلف درباره آرايه کبيسه هاي تقويم هجري شمسي رجوع كنيد به قاسملو ص. ۹۳- ۱۴۳).

در دوره پنجم مجلس شوراي ملي ايران بر اساس قانوني(مصوب ۱۱ فروردين ۱۳۰۴ هجري شمسي) ، بروج به ماههاي فارسي تغيير يافتند و از نوروز ۱۳۰۴ ، تقويم هجري شمسي به عنوان تقويم رسمي كشور، جايگزين تقويم هجري شمسي بُرجي شد.

شما عزیزان مبتوانید از تقویم چوبی فروشگاه چوبارو دیدن فرمایید.

این مطلب برگرفته از سایت 4برنده می باشد.